20 september 2013

Al jaren ben ik geïnteresseerd in vrouwelijke avonturiersters. In de 19e eeuw waren vrouwen aan huis gebonden. Ze hadden maar weinig te zeggen over hun eigen leven. Sommige vrouwen legden zich hier niet bij neer en trokken, ondanks alle afkeuring, toch de wereld in.

Over Alexine Tinne, die de Nijl afzakte, schreef ik een kinderboek en een weblog. Maar er waren meer vrouwen die op reis gingen. Mary Kingsley reisde door West Afrika en woonde een tijdje bij kannibalen. Daisy Bates vertrok naar Australië en maakte kennis met de Aboriginals en Alexandra David-Neel zocht in Tibet naar de betekenis van het boeddhisme. Deze vrouwen wilden op een nieuwe, nog niet maatschappelijk geaccepteerde manier, van het leven genieten. Zij wilden reizen, de wereld ontdekken!

En nu heb ik een nieuwe avontuurlijke vrouw ontdekt, Nelly Bly (1864-1922). Nelly Bly is een pseudoniem voor Elizabeth Jane Cochran. Cochran was journaliste, maar het was destijds not done voor vrouwen om onder hun eigen naam te schrijven. Nelly had echter nog een andere reden om een andere naam aan te nemen. Zij was een van de eerste onderzoeksjournalisten en vaak ging zij undercover om misstanden aan het licht te brengen. Veel lof oogstte ze voor de undercoverreportage waarvoor ze 10 dagen in een inrichting verbleef. En het was nog een heel gedoe om haar weer uit die inrichting te krijgen. Ze leidde een afwisselend leven. De ene week werkte ze voor een stuiver per dag in een fabriek om een reportage te maken over de arbeidsomstandigheden van vrouwen, de volgende week leerde ze schermen, fietsen of duiken. En toen wilde ze, 25 jaar oud, méér. Ze wilde op reis.

72 dagen

Nelly las het boek 'De reis om de wereld in 80 dagen' van Jules Verne en dacht: 'Dat kan ik sneller dan Phileas Fogg'. Zij stelde zichzelf de uitdaging om in minder dan 80 dagen de wereld rond te reizen. Ze zou alleen gebruik maken van lijndiensten. Boten en treinen en soms een koets. Ze wist haar werkgever, de krant The World, over te halen om haar reis te betalen en plotseling en totaal onvoorbereid vertrok ze vanuit New York.

Haar reisverslag moeten we met een korreltje zout nemen. Sommige stukken heeft ze geleend van Verne en in andere delen overdrijft ze vreselijk. Ze beweert nooit zeeziek geweest te zijn, al blijkt uit haar eerste telegram naar The World iets heel anders. In haar rusteloze race tegen de klok raakt ze onbedoeld verzeild in een wedstrijd als een concurrerende krant ook een vrouwelijke journalist de wereld rond stuurt. Terug in Amerika vervangt ze de boot door de trein om het land van west naar oost te doorkruisen terug naar New York. De laatste loodjes blijken het zwaarste. Ze komt terecht in de vreselijkste sneeuwstorm uit de Amerikaanse geschiedenis. Maar desondanks staat er bij ieder station een uitzinnige mensenmassa om haar toe te juichen. En het lukt haar: in 72 dagen, 6 uur, 11 minuten en 14 seconden reist ze de wereld rond. Ze krijgt enorm veel aandacht. Haar reis leidde in Frankrijk tot 10 nieuwe uitgaven van Vernes boek. In eigen land werden er kinderen en een kippenras naar haar vernoemd. Ook nachthemden, zeep en talloze andere producten droegen haar naam. Veel bedrijven maakten, ongevraagd, gebruik van haar inmiddels beroemde beeltenis. Je kunt het zo gek niet bedenken: zelfs de snelste trein werd naar haar vernoemd. Ineens was ze de beroemdste vrouw van Amerika. Volgens The World was ze zelfs: 'de bekendste en meest besproken jonge vrouw ter wereld.' En ik had nog nooit van haar gehoord!