14 maart 2014

Er zijn zoveel oorlogen in de wereld waar we nauwelijks iets van weten. Soms komt er ineens bericht langs dat voor een grote schok zorgt. Bijna 2 maanden geleden kwam Mbera Bagabo, een ranger van het Virunga National Park in Congo om tijdens een aanval door rebellen. Een vreselijk kippenvel-moment. Twee maanden geleden alweer, maar nog steeds in mijn gedachten.

Ik ben er geweest, in Virunga op de grens van Congo, Uganda en Rwanda. Meteen raakte ik er betoverd. Een eindeloos regenwoud van een onbeschrijflijke schoonheid. En mijn ontmoeting met de zeldzame en bedreigde berggorilla's overtrof alle verwachtingen. Vol ontzag was ik toen ik deze dieren zag. Ik voelde herkenning: wat lijken wij lijken op elkaar.

Schuldig voelde ik me ook. Dat ik hun leefgebied binnendrong. Hun rust verstoorde. Tegelijkertijd wist ik dat de hoge prijs die ik betaalde voor een zogenaamde gorillapermit goed besteed was. Deze groep gorilla's dient als ambassadeur voor hun soort. Zij mogen een uur lang per dag gestoord worden door toeristen die daar heel veel geld voor betalen. Met de opbrengst van deze gorilla-permits worden rangers betaald die hen beschermen. En hoe hard dat nodig is bewijst de dood van Mbera.

Het magische regenwoud met zeven vulkanen ligt op de grens van drie landen met een turbulente geschiedenis. Parkrangers als Mbera beschermen de zeldzame berggorilla's die hier leven. Met gevaar voor eigen leven dus. Tussen de rangers en stropers heerst een permanente staat van oorlog. In Congo is de dreiging nu extreem. Milities van rebellen proberen een gebied te heroveren dat in de buurt ligt van het leefgebied van de bedreigde berggorilla's. De rebellen doen er alles aan dit gebied in handen te krijgen. Het is voor hen financieel waardevol: er wordt massaal illegaal houtskool geproduceerd. Houtskool betekent geld om wapens te kopen.

Heel veel bedreigingen

Sinds 1996 zijn er meer dan 140 rangers tijdens hun werk omgekomen. Een onvoorstelbaar aantal. Een paar van die rangers heb ik ontmoet. Opgewekte, kalme mannen met een waakzame blik in hun ogen. En met een enorm verantwoordelijkheidsgevoel. Niet alleen voor 'hun' gorilla's, maar ook voor de toeristen die ze meenemen het park in. Op dit moment wordt Virunga niet alleen door rebellen bedreigd. Er zijn ook plannen om naar olie en gas te boren in dit unieke gebied. Virunga is staat op de Werelderfgoedlijst. En dus is boren naar olie in strijd met internationale afspraken. Desondanks zijn de plannen in een vergevorderd stadium.

De lijst van bedreigingen is eindeloos: burgeroorlogen, enorme stromen vluchtelingen, vulkaanuitbarstingen, olieboringen, gasboringen, illegale houtskoolwinning, ontbossing, stroperij..... Om moedeloos van te worden. In een poging mezelf weer wat op te vrolijken, denk ik aan mijn ontmoeting met de gorilla's. Aan hoe goedmoedig ze zijn. Aan hun prachtige, zachte amberkleurige ogen. Aan hun zware vingers en tenen die mij zo aan mensenvingers en -tenen deden denken. Want wat lijken wij op elkaar, mensen en gorilla's. Met één heel groot verschil. Wij mensen zijn als enige zo dom om elkaar en ons leefgebied te vernietigen...